Recentelijk is er een driedelige, ontluisterende documentaire verschenen bij BBC Afrika over de cultus van T.B. Joshua.1
Ik heb me een tijd terug erg verdiept in T.B.Joshua en ontzettend veel van zijn video’s bekeken. Daar waren de meest wonderbaarlijke genezingen op te zien en mensen die stuiptrekkend
over de grond rolden en demonen door zich lieten spreken. Ik probeerde te ontdekken wat daarvan waar was. Veel dingen waren niet te checken, maar er waren ook situaties die moeilijk te ontkennen waren. Wat me het meest bijgebleven
was, was het getuigenis van een blanke Zuid-Afrikaanse dokter die genezen was van doofheid en daarvan verslag deed buiten het kanaal van TBJ, Emmanuel TV om. Dat was voor mij behoorlijk stevig bewijs.
De verhalen van bekering waren indrukwekkend. Mensen die in de prostitutie hadden gezeten en op slag zich daarvan afkeerden. Of geweldplegers die hun oude manier van leven afzworen. Veel dingen kwamen vreemd op mij over als Westerling, maar ik gaf hem het voordeel van de twijfel. In Afrika gaan dingen kennelijk anders dan in Europa dacht ik maar. En God is groter dan het Westen.
Wat me irriteerde was dat hij flesjes met heilig water verkocht. Als je dat op iemand spoot met een demon, dan zou die verdwijnen. Eigenlijk ging dat me te ver.
Wat ik ook irritant vond, was dat hij op een bepaald moment zei dat geld geven een zaadje was dat je plantte om een grotere zegen van God te krijgen.2 Dat is een argument dat veel semichristelijke geldkloppers gebruiken. Maar hij deed dat niet vaak, dus nou ja.
Wat me echt heel erg dwars zat, was dat als dit het werk van de heilige Geest was, dat wel heel erg leek op hypnotisering. Als hij met zijn arm een gebaar maakte alsof hij iets naar een bezeten persoon toegooide en daarbij dan hard “fire, fire of the holy Spirit” riep, dan sprong diegene in het rond alsof de vloer in de fik stond. Typisch wat je bij hypnose shows ook kan zien. Zeg iemand dat een citroen een perzik is en hij eet het op alsof het een lekkernij is. Vertel iemand dat het hele publiek in z’n blootje zit en hij loopt al giechelend over het podium naar iedereen te kijken. Dit komt omdat de gehypnotiseerde niet langer zelf kritisch nadenkt, maar alle suggesties van de hypnotiseur klakkeloos overneemt en gelooft. En zo ‘gelooft’ zo’n ‘bezetene’ ook dat hij met vuur bekogeld wordt.
Maar ja, Ouweneel was positief over hem en vele, vele christenen met hem en sommige wonderen waren niet te ontkennen. Dus de conclusie die ik voor mezelf trok was deze: het werk is
van de heilige Geest, maar de show is van T.B. Joshua. En daarmee bedoel ik te zeggen dat Gods Geest door onvolmaakte mensen werkt en zich in die zin aan ons ondergeschikt maakt. Je kan een boze geest uitdrijven door er een
hele show van te maken voor de camera. Maar je kan ook een boze geest uitdrijven door aanhoudend geloof en gebed, zonder allerlei drama.
Omdat ik er niet goed raad mee wist, heb ik me er verder publiekelijk maar niet over uitgelaten.
Maar nu blijkt dus dat hij een uiterst geraffineerde cultleider was, die zijn jonge vrouwelijke medewerksters seksueel misbruikte en allerlei handlangers in het kwaad had die met hem meewerkten om de illusie in stand te houden.
Nu begrijp ik het. Het waren geen wonderen van de Geest. Zijn enorm sterke persoonlijkheid is wat hij gemeenschappelijk heeft met hypnotiseurs, die ook mensen moeten overtuigen dat
ze magische krachten hebben. Hij parasiteerde op het authentieke christelijke geloof van mensen. Daardoor namen ze zijn suggesties over. Als Joshua zegt dat iemand een boze geest van noem-maar-iets heeft en met zijn hand op
diens hoofd slaat, dan neemt diegene met die klap die suggestie over en gaat zich als zodanig gedragen. Rollebollend over de grond. Grommend en schreeuwend. Dansend om al het imaginaire vuur te ontwijken. Of wat ook maar.
En op het moment dat er gezegd wordt: je bent vrij in Jezus naam, wordt de hypnose verbroken, precies zoals een hypnotiseur dat ook doet, door te zeggen: je bent nu wakker, je voelt je goed, hebt geen enkel bezwaar, enzovoorts.
En dat is de nieuwe suggestie die vanaf dat moment overgenomen wordt. Zodat mensen al Jezus prijzend hun handen in de lucht steken en verklaren dat ze bevrijd zijn.
En net zoals mensen die onder hypnose de suggestie aangepraat kan worden dat ze niet roken en het zelfs niet lekker vinden en dan (soms) ook daadwerkelijk stoppen met roken, zo moeten
er talloze mensen zijn geweest die op de krachtige suggestie dat ze genezen zijn in Jezus’ naam ook inderdaad genezen. Dat is de kracht van de suggestie wat ook wel het placebo-effect genoemd wordt.
Als er al mensen daadwerkelijk wonderbaarlijk genezen zijn - anders dan wat een placebo-effect kan verklaren (zoals die dokter?) - dan moet dat door hun eigen geloof in en gebed tot
Jezus Christus geweest zijn en niet door de hand van T.B. Joshua.
T.B. Joshua was geen christelijke genezer. Het was een enorm foute man die telkens een grote christelijk getinte hypnoseshow gaf, waar massa’s christenen zich door hebben laten misleiden. Hij was daar wel heel erg goed in, want hij heeft ons een flink rad voor ogen gedraaid.
Tot mijn spijt moest ik dit even kwijt.
1 Zie https://www.youtube.com/playlist?list=PLajyiGz4JeyNQnWs8QEe-flPqe2xqrQAp
2 Gebaseerd op 2 Corinthe 9:6.
Bedankt voor deze analyse. Erg vedrietig, triest en pijnlijk. Zeker voor de slachtoffers. Het lijkt mij helder dat wat hij heeft gedaan niet goed is. Bij mij roept het nog wel de vraag op in hoeverre hij wel met goede bedoelingen is gestart, er ook goede verhalen zijn en is gegrepen door de zonde en verleidingen zoals die voor ons allemaal op de loer liggen, misschien wel extra in zo'n positie. Zijn we dan niet ongenadig hard als mensen? Wat zou Jezus doen in zo'n situatie?
BeantwoordenVerwijderen