woensdag 28 mei 2025

075 - Petrus’ geheime missie in Antiochië: het echte verhaal achter het Evangelie van Markus?

Iedereen erkent eigenlijk wel dat Markus het oudste of vroegste verslag van Jezus’ leven is, al was het alleen al omdat Mattheüs en Lucas zijn materiaal gebruikt hebben en dus later kwamen. Eusebius (325 nChr. Kerkgeschiedenis 3.39.15) citeert Papias, bisschop van Hiërapolis (ca. 110 nChr.) die zegt dat Markus de “tolk” (hermeneutes) was van Petrus, en diens prediking opschreef zoals hij zich dat herinnerde. Eusebius citeert ook (in Kerkgeschiedenis 6.14.6) Clemens van Alexandrië (ca. 150-215 nChr.) als hij zegt dat Markus het evangelie in Rome schreef op verzoek van Petrus’ toehoorders.

Daar zijn twee problemen mee. Ten eerste spreken de kerkvaders elkaar nog wel eens tegen, dus je moet hun geschriften wel serieus nemen, maar niet zomaar verabsoluteren als ze driehonderd jaar later iets zeggen. Ten tweede is de tijd dat Petrus in Rome werkzaam zou zijn enorm kort. Hij zou tijdens de vervolging onder Nero, na de brand in Rome (64 nChr.) vermoord zijn net zoals Paulus. Handelingen en de latere Timotheüs-brieven zeggen niets over Petrus die te Rome werkzaam zou zijn, terwijl Paulus in 2 Timotheüs zijn naderende dood al aan voelt komen.
Maar wat zou kunnen, is dat Markus al veel eerder zijn evangelie geschreven en verspreid heeft in Griekenland en dat hij, in Rome aangekomen¹ , voor de Romeinen ook een kopie gemaakt heeft met kleinere toevoegingen en updates. Er staan namelijk hier en daar aanvullingen in Markus die Mattheüs en Lukas niet overgenomen hebben in omringende gedeeltes die zij wel gekopieerd hebben.²
Daarmee ontstaat de vraag: wanneer zou Markus (met Petrus) zijn eerste versie al hebben kunnen schrijven dan?

Punt is dat Petrus op mysterieuze wijze verdwijnt in Handelingen 12, nadat hij op wonderbaarlijke wijze bevrijd is uit de gevangenis omdat Herodes hem wilde doden. 12:17 zegt: “En hij ging naar buiten en reisde naar een andere plaats.” Petrus verlaat Jeruzalem, maar Lukas gaat niet vertellen waar naar toe, want dan kon Petrus daar ook wel eens opgepakt gaan worden.³ Wel vertelt hij (in 12:25) dat Barnabas en Saulus Markus(!) meenemen naar Antiochië. Dat was de centrale hub van waaruit het evangelie naar de rest van het Romeinse Rijk uitwaaierde (Handelingen 12:25-26), vooral ook onder niet-Joden.

Gelukkig voor ons verklapt Paulus later terloops in de Galatenbrief (2:11) dat Petrus OOK in Antiochië was! Er was zelfs een wederzijdse erkenning tussen Petrus en Paulus dat Petrus zijn bediening onder de Joden had en Paulus onder de niet-Joden (2:7). En Petrus “at daar met de heidenen” (vers 12), terwijl Petrus geen Grieks sprak volgens Papias. Maar ja wacht, Markus was toch ook in Antiochië...⁴ Zou Petrus als hij in Antiochië is, dan ook niet (s)preken voor die grote groep geïnteresseerden? Zoals hij altijd en overal deed? Met Markus als tolk? Natuurlijk wel.⁵

Het was Petrus inmiddels (door zijn visioen en wat er met Cornelius gebeurde) overduidelijk dat God wil dat hij met de sleutels die Jezus hem gegeven heeft⁶ , de deuren van het Koninkrijk van God opent voor de niet-Joden. Maar hoe moeten zij horen van Jezus? Al de Israëlieten kenden Jezus wel, want Hij had drieënhalf jaar publiekelijk opgetreden in het land en het was niet niks wat er allemaal gebeurd was. Het land liep vol met ooggetuigen en mensen kwamen dan ook met duizenden tegelijk tot geloof. Maar de Grieken en Romeinen kenden die verhalen alleen maar van horen zeggen. Echter... in Antiochië konden mensen rechtstreeks van de eerste apostel van Jezus horen wat Hij gezegd en gedaan had! Met een tolk erbij weliswaar en onder de radar⁷ , maar goed.

Dus wat is er nu meer voor de hand liggend dan dat de gelovigen in Antiochië - net zoals ze in Rome deden volgens Clemens - Markus vroegen of hij de Woorden en gebeurtenissen van Jezus op wilde schrijven voor hen? Of denk je dat Petrus dat zelf niet ook al wel kon bedenken?
Of wat dacht je van Paulus? Zou hij niet Petrus en Markus vragen om een verslag in het Grieks te schrijven van de dingen waar hij zelf niet een directe getuige van was, welke hij zou kunnen gebruiken in zijn missie onder de niet-Joden? Hoe moeten zij het anders horen en geloven?
Zou dat ook de reden zijn, waarom Markus meeging op zijn reizen? Als scriba om voor elke nieuwe gemeente kopieën te maken? Zou Lukas daarom Markus ook telkens weer genoemd hebben, omdat hij zo’n belangrijke rol vervulde?
En waarom schrijft Petrus in zijn eerste brief (5:12) dat hij met maar weinig woorden schrijft? Hallo, je bent apostel en kroongetuige! We willen niet weinig woorden van je horen, we willen ALLES van je horen. Oh maar wacht, al dat andere had Markus al geschreven en hij hoefde alleen maar een persoonlijke brief met bemoedigingen ernaast te schrijven en mee te geven.⁸

Zie je hoe alle puzzelstukjes in elkaar vallen?

¹ Volgens 2 Timotheüs 4:11 was Markus inderdaad met Paulus in Rome.

² De passages in Markus 4:13, 4:38, 7:31-37, 8:22-26 ontbreken in Matteüs en Lucas, ondanks dat zij de omliggende teksten wel overnamen. Dat kan wijzen op het bestaan van een oudere versie van Markus die Mattheüs en Lukas tot hun beschikking hadden, waar de kernverhalen (gelijkenissen, wonderen, kruisiging) wel in stonden, maar die de specifieke details en wonderverhalen mistte, die Markus later toevoegde, mogelijk in Rome. Ook zijn er zogeheten korte en lange eindes (Markus 16:9-20), met extra verzen over Jezus’ verschijningen en opdracht aan de discipelen. Dat ondersteunt het idee dat er meerdere versies van Markus in omloop waren en dat Markus kleine wijzigingen aan zijn verslag toegevoegd kan hebben in de loop van de tijd.

³ Wat een indicatie is dat Lucas dit al opgetekend zal hebben, terwijl het gevaar voor Petrus nog bestond. Dat is in ieder geval dus nog tijdens zijn leven.

⁴ Petrus en Markus waren heel close. Hij kende hem al als de zoon van Maria, in wiens huis zij verbleven toen hij bevrijd werd uit de gevangenis. In 1 Petrus 5:13 noemt Petrus hem zelfs ‘zijn zoon’.

⁵ Paulus schrijft verder in 1 Korintiërs 9:5 dat Petrus (Kefas) samen met zijn vrouw is. Dus het lijkt erop dat Petrus zich voor langere tijd gevestigd had in Antiochië. Wat niet uitsluit dat hij daarbij ook andere plekken bezocht kan hebben natuurlijk.

⁶ Zie Matteüs 16:19.

⁷ In 1 Petrus 5:13 schrijft Petrus dat zij ‘in Babylon’ zijn om dus niet de locatie te verraden van waar zij zich bevinden: Antiochië.

⁸ Petrus schrijft typisch aan de regio’s Pontus, Galatië, Kappadocië, Asia en Bithynië (1 Petrus 1:1). Dat zijn de eerste regio’s ten Noorden van Antiochië. Dat betekent dat deze brief in de beginfase van de verspreiding over het Romeinse Rijk geschreven moet zijn, toen Paulus en anderen nog niet in Macedonië, Achaje of Rome waren geweest. De vervolging waar Petrus over schrijft is die van de Joodse leiders en Herodes, waarvoor hijzelf op een onderduikadres moest zitten. In 1 Petrus 5:13 noemt Petrus Markus zijn zoon. Een sterkere aanbeveling voor het Evangelie dat Markus geschreven had - zonder te zeggen dat hij het geschreven had - is er niet.

maandag 19 mei 2025

074 - Hoe vierendertig toelichtingen in Genesis het gebruik van oude bronnen laat zien.

Er staan vele zogeheten anachronismen in Genesis. Dat zijn vermeldingen die niet passen bij de tijd waarover geschreven wordt. Zie de volledige lijst hierachteraan. Voor bijbel-critici is dat een reden om te beargumenteren dat Genesis pas in veel latere tijd is opgeschreven, toen deze vermeldingen pas actueel waren. We kunnen ze niet allemaal bespreken in een blog, maar laat ik er twee opvallende uitpikken, die uitstekend laten zien wat er aan de hand moet zijn.

Hebron
Op drie plekken (23:2,19 en 35:27) wordt de toelichting gegeven dat de stad Kirjat-Arba nu Hebron heet. Jozua 11:21 vertelt hoe Jozua ‘Hebron’ veroverde en verderop vinden we ook precies dit soort aanvullingen (14:15, 15:13, 20:7, 21:11). In Jozua 14:15 en 15:13 wordt de stad aan Kaleb gegeven, en er wordt bij uitgelegd dat de stad vroeger Kirjath-Arba heette omdat Arba een groot man was onder de Enakieten en hij de vader van Enak was, de voorvader van de Enakieten.
Kirjath-Arba betekent letterlijk “de stad van Arba”, terwijl het woord Hebron een Hebreeuwse naam is. Er is geen enkele reden om aan te nemen dat de Enakieten de naam van de stad van hun voorvader en held ooit een keer een Hebreeuwse naam gegeven zullen hebben, zeker omdat ze Jozua tegenstreefden (Jozua 10). De naamsverandering zal daarom plaatsgevonden hebben bij/met/na de verovering door Jozua en de toewijzing aan Kaleb. David werd later in Hebron tot koning wordt gezalfd over Juda (2 Samuël 2:1-4) en vanaf dat moment heeft de stad pas echt een centrale rol in de Israëlische geschiedenis.
Met andere woorden: de naam Kirjath-Arba was de naam van de stad in de tijd van de aartsvaders. De naam Hebron kwam pas in gebruik na de verovering en werd pas echt relevant nadat David koning werd. Dat betekent dat de Hebron-toelichtingen ook pas na Jozua of zelfs met of na David geschreven zijn.

De nazaten van Ezau
Genesis 36 betreft de afstammings- en koningenlijst van Ezau/Edom. De tekst in Genesis 36:31 “voordat er een koning over de Israëlieten regeerde” is overduidelijk een commentaar dat pas geschreven kan zijn nadat er koningen van Israël waren. Dus op zijn vroegst vanaf David. Maar ook voor de Edomitische koningen zelf tot aan Saul geldt dat het niet ten tijde van Izaak en Jakob geschreven kan zijn natuurlijk.

Saul versloeg Edom, maar David onderwierp het volledig en lijfde het in.¹ Wat daarom heel goed zou kunnen, is dat David in de archieven van de koning van Edom de informatie van Ezau gevonden heeft. En dat hij (of een scriba uit zijn tijd) vanwege de profetie van Izaak over Ezau het noodzakelijk achtte dit in te voegen in Genesis.²

Een bevestiging dat het hele hoofdstuk 36 later toegevoegd zal zijn, is ook de wijze waarop de toledoth-formulering³ gehanteerd wordt in 36:1. P. J. Wiseman heeft in zijn boek ‘Ancient Records and the Structure of Genesis’ beargumenteerd hoe de toledoth-formules overeenkomen met oude kleitabletten die hij in Irak bestudeerde. Zij kunnen volgens hem beschouwd worden als AFTITELINGEN of zelfs handtekeningen van datgene wat ervoor staat. Dus de geschiedenis van de hemel en aarde (2:4) staat beschreven in 1:1-2:3 en de geschiedenis van Adam (5:1a) staat beschreven in 2:5-4:26, enzovoorts.⁴

Als we hoofdstuk 36 achterwege laten, dan loopt de geschiedenis die Jakob (37:2a) opgetekend kan hebben van 25:19b tot 37:1, wat logisch is. Het zou echter raar zijn dat Ezau dat geschreven zou hebben volgens 36:1 en dat Jakob dan de afstammingen van Ezau geschreven zou hebben volgens 37:2a. Daarom lijkt het erop dat degene die hoofdstuk 36 ingevoegd zal hebben, niet goed begrepen heeft dat de toledoth-formules AFTITELINGEN zijn. Net zoals wij overigens en degenen die de verzen en hoofdstukken in de bijbel toegevoegd hebben. Hij heeft ze opgevat als (hoofdstuk)titels aan het begin van een nieuwe familiegeschiedenis. Daarom heeft diegene - ten diepste abusievelijk - de geslachtslijst van Ezau nog VÓÓR de aftiteling van Jakob geplaatst (37:2a) en het vervolgens INGELEID met een toledoth-formule voor Ezau.⁵ ^⁶

Conclusie
Wat dit laat zien, is dat niet zozeer het hele boek Genesis in de tijd van David of zelfs nog veel later geschreven is. Want het zou dan volstrekt onnodig zijn namen en beschrijvingen te gebruiken die niemand meer kent. Het laat juist zien dat er van heel oude bronnen gebruik gemaakt is waarvan het in latere tijd noodzakelijk werd om het op bepaalde plekken aan te vullen met korte toelichtingen, omdat de oude namen in onbruik geraakt waren. Uit respect voor de originele tekst veranderde men de namen niet, maar voegde men slechts een toelichting toe.

Al die oude namen en gebruiken passen in en komen uit de tijd van de aartsvaders, nog ver voor de tijd dat de Israëlieten in Egypte woonden. De toelichtingen, uitleggingen en aanvullingen stammen uit de tijd van David of daarna. Er heeft dus redactie plaatsgevonden⁷ . Juist doordat we de sporen van deze redactie nog duidelijk kunnen zien, kunnen we de ontstaansgeschiedenis van Genesis duidelijker in kaart brengen: de aartsvaders schreven het op, Mozes vertaalde het en maakte er één boek van, in de tijd van David kwamen er zo’n vierendertig noodzakelijke aanvullingen en toelichtingen bij.

¹ Zie 1 Samuël 14:47-48 en 2 Samuël 8:14. Zelfs zodanig dat in de tijd van Josafat nog geschreven wordt dat er slechts een stadhouder over Edom heerste (1 Koningen 22:47). Ten tijde van slechte koning Joram van Juda kwam er wel weer een koning in Edom (2 Koningen 8:20) terug. Omdat Genesis 36 geen Edomitische koning vermeldt tijdens Saul, zal Saul waarschijnlijk de koning verslagen en onttroond hebben, maar dus nog niet elke stad ingelijfd hebben.

² Zie Genesis 27:39-40 en ook de profetie van Rebekka in Genesis 25:23.

³ Dat zijn specifieke formules in Genesis in de vorm van “dit is de geschiedenis van ...”, die de specifieke familiegeschiedenissen of geslachtslijsten markeren en onderscheiden. (Genesis 2:4, 5:1a, 6:9a, 10:1, 10:32, 11:10a, 11:27a, 25:12/13, 25:19a, 36:1,4, 37:2a)

⁴ Waarbij Mozes deze verschillende familiegeschiedenissen van zijn voorouders dan waarschijnlijk op kleitabletten overgeleverd gekregen heeft. Vanwege zijn opleiding aan het Egyptische hof had hij de kennis om deze te vertalen naar het paleo-Hebreeuws van zijn volk. Zodoende heeft hij van die op zichzelf staande geschiedenissen en geslachtslijsten het ene boek Genesis samengesteld.

⁵ Overigens zal hoofdstuk 36 zelf ook uit twee bronnen samengesteld zijn, omdat in 36:9 ook weer een keer de toledoth-formule staat.

⁶ Precies datzelfde (invoegen VÓÓR de toledoth-vermelding van Izak en toledoth-formule als titel gebruiken) lijkt ook gebeurd te zijn met de afstammelingen van Ismaël in Genesis 25:12-18. Dat is dan mogelijk tegelijkertijd met die van Ezau gebeurt.

⁷ Ook zal er een keer een nieuwe schrijfwijze van paleo-Hebreeuws naar Hebreeuws hebben moeten gebeuren.

Bijlage

Anachronismen in Genesis.

2:14 Verduidelijkt de locatie van de rivieren in Eden voor lezers die bekend zijn met Assur en de Eufraat.
10:10-12 Verduidelijkt de locaties en betekenis van steden in Mesopotamië voor een later publiek.
10:14 Noemt Filistijnen, die pas na 1200 v.Chr. in Kanaän waren.
11:2 Sinear verwijst naar Babylonië, dat later bekend was.
11:28 Chaldeeën waren pas later bekend, niet in Abrahams tijd.
12:6 “tot op deze dag waren de Kanaänieten in het land” impliceert een tijd na de verovering
12:8 Geeft een geografische precisering voor lezers die bekend zijn met de ligging van Ai.
14:2 Verduidelijkt dat de oude naam Bela later bekend is als Zoar.
14:3 Identificeert het oude dal Siddim met de latere naam Zoutzee (Dode Zee).
14:7 Verduidelijkt dat de oude plaats En-Mispat later bekend is als Kades.
14:8 "het dal Siddim, dat is de Zoutzee".
14:14 Stad Dan heette Laïs vóór de verovering (Richt. 18:29).
14:17 Identificeert het oude dal Sawe met het latere Koningsdal.
15:7 zie 11:28 “Chaldeeën”.
16:14 “Die ligt tussen Kades en Bered" geeft een geografische precisering voor lezers die deze plaatsen kennen.
20:1 Verduidelijkt de locatie van Abrahams verblijf voor een publiek dat deze plaatsen kent.
21:32 Zie 10:14. Filistijnen.
22:14 “de HEERE zal erin voorzien, zoals heden ten dage gezegd wordt”, verklaart de oorsprong van een later gezegde.
23:2 Verduidelijkt dat de oude naam Kirjat-Arba later Hebron is.
23:19 Idem
25:18 Geografische beschrijving voor wie Assur kennen.
26:33 "tot op de dag van vandaag" suggereert een latere tijd dan van de gebeurtenis zelf.
32:30 Verklaart de naam Peniel, mogelijk om de betekenis voor latere lezers te benadrukken.
32:32 "Daarom eten de Israëlieten tot op de dag van vandaag de pees van de dij die aan de heupkom zit niet." Uitleg van een hedendaags gebruik met een link naar een gebeurtenis uit het verleden.
33:18 “dat is in het land Kanaän" verduidelijkt de locatie van Sichem voor lezers die de context van Kanaän nodig hebben.
35:6 Identificeert de oude naam Luz met de latere naam Bethel.
35:19 Verduidelijkt dat Efrath later bekend is als Bethlehem.
35:20 “Tot op deze dag” geeft een (veel) later tijdstip van schrijven aan.
35:27 Zie 23:2,19 Kirjat-Arba, "dat is Hebron".
36:31 Bij de lijst van Edomitische koningen wordt gezegd: "Dit zijn de koningen die in het land Edom geregeerd hebben, voordat er een koning over de Israëlieten regeerde."
Kan pas geschreven zijn nadat er Israëlische koningen waren.
47:11 De vermelding "het land Rameses" is een latere toelichting op de originele naam Gosen.
48:7 zie 35:19 “Efrath, dat is Bethlehem”
49:30 Verduidelijkt de locatie van Machpela voor latere lezers.
50:10-11 De Kanaänieten noemen de dorsvloer van Atad Abel-Mizraïm, met de uitleg "dat ligt aan de overzijde van de Jordaan".

woensdag 7 mei 2025

073 - Dit is hoe mensen grote schulden opbouwen (of een handleiding hoe je een jaar lang ‘gratis’ kan wonen).

Onlangs was er een bericht in de media dat er een miljoen mensen aangemeld waren met schulden¹ . Let wel: een groot deel van deze schulden zijn huurschulden. Want de boodschappen in de supermarkt moet je meteen afrekenen, maar de verhuurder mag vaak onvrijwillig voor bank spelen als mensen geld tekort komen. Een winkeldief van een paar tientjes wordt onmiddellijk aangepakt, maar als iemand zijn huur van vele honderden euro’s niet op tijd betaalt, dan gelden er andere regels.

Eigenlijk wil ik helemaal niet schrijven wat ik nu ga vertellen, want dat kan alleen maar mensen op ideeën brengen. Maar in Nederland zit het dus zo in elkaar dat je een jaar lang gratis kan wonen zonder huur te betalen, als je het juist speelt. Dat is in ieder geval onlangs mij overkomen en dat gaat als volgt.

Mevrouw uit Roemenië woont met haar 13-jarige zoontje in een grote kamer met eigen douche en wc. Op een bepaald moment geeft ze aan dat ze haar werk kwijt geraakt is en even moeite heeft om de huur te betalen. Ze is bezig om Nederlands te leren want dat zal haar helpen ander werk te krijgen. Ofwel: dit ziet er heel slecht uit, dat kan maanden gaan duren. Maar ze zou een uitkering moeten kunnen krijgen via het UWV, want ze had lang gewerkt hier. Heeft ze een aangeboden baan geweigerd en krijgt ze dus niets...

Goed, nu moet ik haar in het kader van de vroegsignalering eerst aanmelden bij de gemeente. Dit gaat met werkelijk tenenkrommende automatisering. Ik moet van de gemeente website naar een site van de NVVK waar ik in een brij van informatie op zoek moet gaan naar een linkje wat alleen maar te vinden is door de webbeheerder te mailen. Dan moet ik me bij een andere site aanmelden om daar na de hele procedure een digitaal contract met de gemeente te sluiten. Dan maar weer eens een andere beheerder vragen waar ik dan uiteindelijk die persoon moet opgeven om weer bij een andere website terecht te komen, waar ik me eerst moet aanmelden om in te kunnen loggen enzovoorts.
Bij wet is het geregeld dat ik dit eerst moet doen en dan een maand lang geen deurwaarder in mag schakelen. Goed, dus we wachten vervolgens een maand.

Dan moet ik een 14-dagen-brief sturen, waarin ik de huurder sommeer de schuld te betalen binnen 14 dagen. Als dat niet gebeurt is, kan ik de zaak pas aan de deurwaarder overdragen. Die moet vervolgens een brief sturen waar ook weer een bepaalde termijn overheen gaat.

Nu is het zo dat als de huurder niet betaalt, de zaak aan de rechter voorgelegd moet worden. ALLEEN de rechter kan het huurcontract ontbinden (of de huurder moet vrijwillig vertrekken). De rechter zal dit echter alleen doen als de huurachterstand drie maanden of meer is. En dus betaalde mevrouw - ik denk op aangeven van haar advocaat - één keer nog de huur en een paar tientjes meer. Dat had ze - zo bleek - van een andere bewoonster geleend.
En dus reageerde de deurwaarder naar mij dat hij de zaak nog niet naar de rechter kon brengen, omdat de huurachterstand net geen drie maanden was. Dus effectief moet er bijna vier maanden huurachterstand zijn, voordat de aanvraag zelfs maar ingediend kan worden.

Goed, eindelijk gaat de aanvraag de deur uit. Maar de rechtbank moet de zaak inplannen en daar gaat één tot twee maanden overheen. Dus we zitten al op 5-6 maanden. Dan mag de advocaat uitstel vragen, zonder opgaaf van redenen. Dat deed hij. Weer minimaal een maand verder. Hij mag dat nog een keer doen. Weer anderhalve maand verder. Dus de teller staat dan met vakantieperiodes al op 9 maanden achterstand. En dan mag hij vervolgens een hoorzitting aanvragen, waarbij iedereen aanwezig moet zijn en uitleg moet geven. Dat was een schertsvertoning uiteraard, want mevrouw heeft geen enkele inkomsten. En dus zegt de rechter: ok, ik ga VOLGENDE MAAND uitspraak doen. Waarom niet ter plekke? Hup, sla die hamer neer. Tien maanden huurachterstand al.

Dan komt de uitspraak. Natuurlijk wordt het huurcontract ontbonden. Nu moet de deurwaarder een dag inplannen voor ontruiming waarbij de politie aanwezig is en een officiële slotenmaker. Dat kost tijd om te organiseren. Als dit geregeld is, moet hij het vonnis en de ontruimingsdatum ‘betekenen’, dat wil zeggen in hoogst eigen persoon afleveren. De ontruimingsdatum moet dan minimaal 30 dagen NA deze betekening liggen. En zo zitten we op 12 maanden huurachterstand. Alle kosten van de rechtszaak en deurwaarder worden op haar verhaald, maar moeten door mij voorgeschoten worden. En nu heeft ze met medewerking van haar advocaat een schuld opgebouwd van zo'n tienduizend euro, waar ik naar kan fluiten.

Het is dus DOOR DIT SYSTEEM dat wij gecreëerd hebben van uitstel op uitstel op uitstel, dat mensen in diepe schulden komen. Het LIJKT erop alsof de huurder beschermd wordt, maar je brengt mensen juist in grotere schulden en problemen.
De zachte heelmeesters van dit land maken stinkende wonden.

¹ https://www.metronieuws.nl/geld-carriere/2025/04/betalingsachterstand-nederlanders-belastingen-zorgverzekering-xyz/

Pagina's